Kleszczowe zapalenie mózgu – najważniejsze fakty, które warto znać
Ten artykuł przeczytasz w 4 min
Większość z nas kleszcze przerażają. Kontakt z nimi to nic przyjemnego, w dodatku są niebezpieczne dla nas, naszych bliskich oraz naszych pupili, głównie psów. W dodatku część z nich roznosi boreliozę oraz kleszczowe zapalenie mózgu. I właśnie o tej drugiej chorobie jest poniższy tekst.
Wraz z nowym sezonem na kleszcze wielu z nas zetknęło się już bądź zetknie z tymi groźnymi pajęczakami i roznoszonymi przez nie chorobami. Jedną z potencjalnie najbardziej niebezpiecznych jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), którego częstość występowania w Polsce jest zdaniem ekspertów niedoszacowana. Dowiedz się, po czym można tę chorobę rozpoznać, jak duże wiąże się z nią ryzyko wystąpienia trwałych powikłań neurologicznych i jak można jej zapobiegać.
Pierwsze objawy kleszczowego zapalenia mózgu pojawiają się zwykle w ciągu dwóch tygodni od ukąszenia przez zakażonego kleszcza. Niestety, można w ogóle nie zwrócić na nie uwagi lub też je zlekceważyć, gdyż często są one łagodne i dość mało specyficzne – wskazujące np. na „zwykłe” przeziębienie czy grypę. Należą do nich m.in.:
- bóle głowy
- gorączka,
- nudności i wymioty,
- bóle mięśni i stawów,
- nieżyt górnych dróg oddechowych.
„W przypadku, gdy wirusy przedostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, po krótkim okresie od ustąpienia objawów zakażenia, może się rozwinąć druga faza choroby z objawami zapalenia rdzenia kręgowego i opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. W większości przypadków kleszczowe zapalenie mózgu przebiega łagodnie, jednak mogą wystąpić powikłania powodujące trwałe następstwa” – ostrzegają specjaliści z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH).
Jakie objawy mogą wskazywać na rozwój drugiej fazy KZM?
Warto wiedzieć, że pierwsza faza zakażenia trwa zwykle 1-9 dni. Po niej część chorych wraca do zdrowia, jednak u niektórych osób, po krótkim, kilkudniowym okresie remisji, może rozwinąć się druga, groźniejsza faza choroby – związana z przedostaniem się wirusów KZM do układu nerwowego. Może ona trwać wiele tygodni, a nawet miesięcy, manifestując się takimi objawami jak np.:
- nagły skok gorączki (ok. 40 stopni),
- zmiana nastroju,
- nękające bóle i zawroty głowy,
- światłowstręt, oczopląs, widzenie podwójne,
- niedosłuch,
- spadek ciśnienia krwi,
- niedowłady,
- zaburzenia świadomości.
Na tym niestety nie koniec. W efekcie zajęcia ośrodkowego układu nerwowego przez wirusa może dojść u chorych do wielu groźnych powikłań, do których należą m.in.: porażenia nerwów rdzeniowych i czaszkowych, zaburzenia czucia, porażenia kończyn, zaburzenia procesów poznawczych (m.in. uwagi, pamięci, kojarzenia), zaburzenia psychiczne (np. zespoły depresyjne, neurasteniczne, charakteropatie), a także zaburzenia wegetatywne (pobudliwość nerwowa, męczliwość, wybuchowość, zmienność nastrojów, potliwość).
Ciężki przebieg infekcji
Pocieszający jest jednak fakt, że do bardzo ciężkiego przebiegu infekcji i wspomnianych wyżej powikłań dochodzi u relatywnie niedużego odsetka ogółu osób zakażonych wirusem KZM. Maciej Kondrusik z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku podaje, że zakażenia objawowe stanowią maksymalnie 30 proc. wszystkich zakażeń wirusem KZM. Podobnie ocenia tę kwestię NIZP-PZH, który w swoim najnowszym raporcie epidemiologicznym dotyczącym KZM informuje ponadto, że w grupie osób z objawowym przebiegiem zakażenia „jedynie” w około 40 proc. przypadków dochodzi do rozwoju objawów drugiej fazy (z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego). Nawet jednak i na tym etapie mamy wciąż spore szanse na wyjście z opresji obronną ręką.
„Do trwałych powikłań neurologicznych dochodzi u 35–58 proc. chorych z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego, a u około 1/100 chorych zakażenie kończy się zgonem” – czytamy w fachowym opracowaniu na temat KZM dostępnym na stronie „Szczepienia Info”.
Zatem zdecydowana większość zakażeń wirusem KZM ma przebieg bezobjawowy, skąpoobjawowy lub łagodny, podobnie jak w przypadku zakażeń nowym koronawirusem.
„Objawowe zakażenia stwierdza się najczęściej u osób powyżej 20. roku życia. Ciężkość przebiegu choroby wzrasta z wiekiem. Młodzież i dorośli chorują ciężej niż małe dzieci. Im człowiek jest starszy tym częściej występują powikłania i przypadki śmiertelne. Wśród chorych przeważają mężczyźni” – informują eksperci NIZP-PZH.
Nie tylko kleszcze!
Zdecydowana większość zachorowań na Kleszczowe zapalenie mózgu rozwija się wskutek pokąsania przez kleszcze zakażone wirusami KZM (są to wirusy RNA, z rodziny Flaviviridae – czyli flawiwirusy). Warto jednak wiedzieć, że są też inne możliwe drogi zakażenia wirusem KZM: np. wypicie niepasteryzowanego mleka (zwłaszcza koziego) lub transfuzja krwi czy przeszczep narządów od dawcy, który był nim zakażony.
Zapobieganie, diagnozowanie i leczenie KZM
Choć powyższe statystyki dają pewne powody do optymizmu, to jednak w praktyce nikt rozsądny nie powinien lekceważyć ryzyka związanego z potencjalnym zakażeniem KZM. Na szczęście można się przed nim dobrze zabezpieczyć.
„Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania kleszczowemu zapaleniu mózgu i jego następstwom są szczepienia ochronne. Można je rozpocząć w dowolnej porze roku, jednak najlepiej zrobić to zimą lub wiosną” – przypomina Ministerstwo Zdrowia, wskazując na konkretne grupy społeczne, którym takie szczepienie jest szczególnie zalecane (m.in. rolnikom, leśnikom, pracownikom służb mundurowych, ale także i uczestnikom letnich obozów czy kolonii, zwłaszcza na terenach znanych z dużej liczby kleszczy).
„Szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu cechuje wysoka skuteczność – na 100 szczepionych powyżej 95 osób wytwarza przeciwciała ochronne zabezpieczające przed powikłaniami” – czytamy na stronie „Szczepienia Info”.
Warto jeszcze dodać, że aby uzyskać silną i trwałą odporność szczepienia przeciw KZM realizowane są poprzez podanie kilku dawek szczepionki w odpowiednich odstępach czasowych (dawek podstawowych i przypominających).
Inne środki zapobiegawcze, takie jak stosowanie repelentów (środków odstraszających kleszcze), odpowiedniej odzieży czy też unikanie miejsc, w których najczęściej występują kleszcze (takich jak gęste zarośla w lasach lub na ich obrzeżach, wysokie trawy) również są polecane przez medyków, choć nie gwarantują już tak wysokiego stopnia ochrony jak szczepienia.
W kontekście KZM warto jeszcze wiedzieć, że tak naprawdę nie istnieje leczenie przyczynowe tej choroby.
Leczenie jest wyłącznie objawowe
„Leczenie jest wyłącznie objawowe” – podkreślają eksperci NIZP-PZH.
W praktyce zatem, jeśli ktoś chce się ustrzec groźnych powikłań tej choroby, to nie może za bardzo liczyć na leki. Wysoką skuteczność ochrony zapewnić można sobie jedynie poprzez szczepienie – zgodnie podkreślają lekarze.
Warto jeszcze w kontekście KZM dodać, że w związku z brakiem objawów odróżniających kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) od innych neuroinfekcji wirusowych, rozpoznanie tej choroby wymaga potwierdzenia laboratoryjnego.
„Podstawą potwierdzenia laboratoryjnego zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu jest wykrycie swoistych przeciwciał w surowicy i/lub płynie mózgowo-rdzeniowym” – informują eksperci NIZP-PZH, wskazując też konkretnie, jakiego rodzaju testy są aktualnie najczęściej używane do rozpoznawania zakażenia KZM (są to m.in. swoiste testy immunoenzymatyczne – ELISA, testy immunofluorescencji pośredniej oraz testy zahamowania hemaglutynacji).
Występowanie KZM w Polsce i Europie
Na koniec warto przytoczyć jeszcze najnowsze dane epidemiologiczne na temat występowania KZM w naszym kraju.
„W Polsce rejestruje się 200-300 zachorowań rocznie. Od wielu lat zachorowania ograniczone są do ok. 30 proc. obszaru Polski. Tereny endemiczne znajdują się głównie w województwach: podlaskim oraz warmińsko-mazurskim i pokrywają się z najwyższą liczbą przypadków KZM – odpowiednio ok. 45 proc. i 25 proc. wszystkich zgłoszonych zachorowań na KZM, a ponadto w województwach: mazowieckim, lubelskim, świętokrzyskim, małopolskim, opolskim i dolnośląskim, śląskim, wielkopolskim i zachodnio-pomorskim oraz w centralnej Polsce” – czytamy w najnowszym raporcie NIZP-PZH na temat występowania KZM w Polsce.
Autorzy raportu przyznają jednak, że powyższe dane dotyczące występowania KZM z pewnością są niedoszacowane. Dlaczego?
„Od lat utrzymuje się wysoki odsetek rozpoznań neuroinfekcji bez potwierdzenia etiologicznego, co skutkuje niedoszacowaniem rzeczywistej liczby zachorowań, a w konsekwencji zmniejszeniem czułości i swoistości nadzoru epidemiologicznego KZM” – czytamy we wspomnianym raporcie, co oznacza, że z różnych powodów, w większości stwierdzanych przypadków infekcji neurologicznych nie określa się tego, jaki konkretnie patogen je wywołał.
Z opracowania wynika, że w całej Europie obserwowany jest trend wzrostowy zachorowań na KZM, co jest efektem ekspansji terytorialnej kleszczy oraz wydłużenia okresu ich aktywności. Wiąże się to ze zmianami klimatycznymi, w tym przede wszystkim z globalnym ociepleniem.
Nie ma co jednak wpadać w panikę. Warto pamiętać, że nie wszystkie kleszcze są zakażone wirusem KZM. Naukowcy szacują, że w Polsce dotyczy to nie więcej niż co szóstego przedstawiciela tego gatunku.
Źródło informacji: Serwis Zdrowie
cozy autumn
Very engaging and funny! For more information, visit: EXPLORE FURTHER. Let’s chat!
… [Trackback]
[…] Read More on that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
… [Trackback]
[…] Find More on that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
… [Trackback]
[…] There you can find 78164 additional Info on that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
… [Trackback]
[…] Find More to that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
… [Trackback]
[…] Find More on that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
… [Trackback]
[…] Info on that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
cinemakick
… [Trackback]
[…] Info on that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
You completed several fine points there. I did a search on the topic and found most persons will have the same opinion with your blog.
… [Trackback]
[…] Find More Info here to that Topic: mensider.com/kleszczowe-zapalenie-mozgu-najwazniejsze-fakty-ktore-warto-znac/ […]
Hello There. I found your blog the usage of msn. This is an extremely well written article. I will be sure to bookmark it and return to learn extra of your helpful information. Thanks for the post. I’ll certainly comeback.
Thanks again for the blog post. Really Great.
Great, thanks for sharing this blog post.Really looking forward to read more. Really Cool.
Really enjoyed this post.Thanks Again. Awesome.
Thanks-a-mundo for the blog.Much thanks again. Will read on…
Enjoyed every bit of your blog post.Really looking forward to read more. Cool.
Very good post.Really looking forward to read more. Cool.
best ed medication best ed pills online – pills erectile dysfunction
It?s difficult to find well-informed people about this topic, however, you sound like you know what you?re talking about!ThanksTake a look at my blog … better lovemaking
Thanks in support of sharing such a pleasant thought, post is fastidious, thats why i have read it entirely
lisinopril hydrochlorothiazide lisinopril coupon
Thanks for all your efforts that you have put in this.Very interesting information.Here is my blog … lose weight fast
It’s going to be ending of mine day, but before end I am reading this wonderful paragraph to increase my know-how.
best online international pharmacies india: generic pills india india pharmacy mail order
I have read so many posts about the blogger lovers except this paragraph is in fact a fastidious paragraph, keep it up.
This paragraph is in fact a good one it assists new net people, who are wishing in favor of blogging.
plaquenil generic is plaquenil an immunosuppressant
What’s Happening i’m new to this, I stumbled upon this I’ve found It positively helpful and it has helped me out loads. I hope to contribute & assist other users like its aided me. Great job.
careprost eyelash growth india careprost eyelash growth solution careprost vs latisse
Howdy! I know this is kind of off topic but I was wondering which blog platform are you using for this site? I’m getting sick and tired of WordPress because I’ve had problems with hackers and I’m looking at options for another platform. I would be great if you could point me in the direction of a good platform.
Useful info. Fortunate me I discovered your website unintentionally, and I’m shocked why this accident did not took place in advance! I bookmarked it.
Hi there! This is kind of off topic but I need some help from an established blog. Is it hard to set up your own blog? I’m not very techincal but I can figure things out pretty quick. I’m thinking about creating my own but I’m not sure where to begin. Do you have any points or suggestions? Thank you
Hey, you used to write excellent, but the last several posts have been kinda boring… I miss your super writings. Past several posts are just a bit out of track! come on!
Wonderful beat ! I would like to apprentice while you amend your website, how could i subscribe for a blog web site? The account aided me a acceptable deal. I had been a little bit acquainted of this your broadcast provided bright clear idea
I am continually invstigating online for ideas that can facilitate me. Thanks!
Valuable information. Lucky me I discovered your web site accidentally, and I’m stunned why this accident did not came about earlier! I bookmarked it.
Hi there! Quick question that’s completely off topic. Do you know how to make your site mobile friendly? My site looks weird when viewing from my iphone4. I’m trying to find a template or plugin that might be able to correct this problem. If you have any suggestions, please share. Thank you!
Hi, Neat post. There is a problem with your web site in internet explorer, would check this… IE still is the market leader and a big portion of people will miss your magnificent writing because of this problem.
I relish, cause I discovered just what I was taking a look for. You have ended my four day lengthy hunt! God Bless you man. Have a great day. Bye
Hey! This is kind of off topic but I need some guidance from an established blog. Is it very hard to set up your own blog? I’m not very techincal but I can figure things out pretty quick. I’m thinking about creating my own but I’m not sure where to start. Do you have any ideas or suggestions? Cheers