Jak technologia pozbawia naszą pracę wartości

SI nie ukradnie twojej pracy, po prostu sprawi, że będzie ona bez znaczenia.

Często mówi się, że nowe technologie niosą ze sobą niebezpieczeństwo, że ludzie staną się zbędni, zastąpieni robotami i sztuczną inteligencją, a praca całkowicie zniknie. Może z tego wyniknąć kryzys tożsamości i celu.

„Ludzie i technologia nadal współpracują ze sobą, ale technologia coraz bardziej ingeruje w te aspekty naszej pracy, które dają nam pewien cel i satysfakcję. Problem nie polega na tym, że nowe technologie ukradną nam miejsca pracy, ale na tym, że sprawią, że nasza praca będzie pozbawiona sensu” – przekonuje John Danaher, wykładowca filozofii prawa z National University of Ireland w Galway.

To najgorsze co może nas spotkać: będziemy nadal pracować, ale nasze posady będą tracić sens.

Historia ma tu do nas kilka lekcji. W przeszłości technologia miała ogromny wpływ na pracę, nie tylko na sposób, w jaki wykonujemy nasze codzienne obowiązki, ale także na to, jak rozumiemy wartość pracy. Weźmy na tapetę skromny pług. Pierwotną formą pługa było radło. To narzędzie miało postać zwykłego, rozgałęzionego pniaka, który rolnik ciągnął po ziemi, spulchniając ją. Pomagało to rolnikowi wysiewać nasiona. Jednak od średniowiecza rolnicy zaczęli stosować bardziej złożone, „ciężkie” pługi. Te  pługi obracały ziemię, wynosząc na powierzchnię glebę bogatą w składniki odżywcze, co radykalnie zmieniło wydajność rolnictwa. W rolnictwie przestało się liczyć wyłącznie na przeżycie. Zaczęło się generowania bogactwa.

Argument o tym, jak ciężki pług zmienił charakter pracy, przedstawił historyk Lynn White Jr w swoim studium Medieval Technology and Social Change. Pisząc w idiomie z początku lat sześćdziesiątych, argumentował, że „nie można sobie wyobrazić bardziej fundamentalnej zmiany w idei stosunku człowieka do gleby: kiedyś człowiek był częścią natury; teraz stał się jej wyzyskiwaczem”.

Jak przygotować się do zdalnej rekrutacji?

Łatwo jest prześledzić ścieżkę od rozwoju ciężkiego pługa do naszej nowoczesnej koncepcji pracy. Chociaż praca nadal jest dla wielu ludzi koniecznością ekonomiczną, to niejedyną. To coś więcej. Nie robimy tego tylko po to, by przetrwać. Robimy to, aby się rozwijać. Poprzez naszą pracę możemy wkupić się w określony styl życia i potwierdzić pewną tożsamość. Możemy rozwijać umiejętności i pielęgnować poczucie własnej wartości. Wielu z nas postrzega pracę jako główne źródło wartości w naszym życiu. Jesteśmy zobowiązani do świeckiej etyki pracy, w której praca jest postrzegana jako cnotliwa, dobra i czysta.

Technologia coraz lepiej automatyzuje ludzkie działania. Zautomatyzowaliśmy wiele historycznych i tradycyjnych miejsc pracy, zwłaszcza w rolnictwie i przemyśle. Coraz bardziej automatyzujemy sektor usług. W końcu technologie automatyzacji staną się tak dobre, że pozostanie niewiele miejsc pracy. Jeśli tak się stanie, możemy pożegnać się ze wszystkimi aspektami pracy, które wydają się dla nas ważne. Ponieważ praca nie odgrywa już tak centralnej roli w naszym życiu, doświadczymy zbiorowego kryzysu tożsamości i znaczenia.

Ludzie będą musieli pracować z maszynami i obok nich

W obliczu pandemii COVID-19 problemem wydaje się brak chętnych do pracy pracowników. Jeśli jeszcze nie spadła na nas wielka fala technologicznego bezrobocia to, czy kiedykolwiek to zrobi? Może nie, ale nawet jeśli tak się nie stanie, możemy przynajmniej być pewni, że technologie automatyzacji (w szczególności robotyka i sztuczna inteligencja) zmienią sposób, w jaki pracujemy. Mogą nie wyeliminować wszystkich zadań, ale zadania, które pozostaną, będą ponownie skonfigurowane. Ludzie będą musieli pracować z maszynami i obok nich. Będą musieli dostosować swoje zachowania, aby mogli wydobyć z siebie i maszyn to, co najlepsze.

Jak wpływają relacje na wartość naszej pracy

Niestety, większość wpływu wydaje się negatywna. Rozważmy na przykład relacje nadzorcze. Na pierwszy rzut oka wyglądają one całkiem pozytywnie. Pracownicy pod kontrolą zachowują potencjalnie, twórczy kierunek nad wykonywaniem pracy. Ich autonomia nie jest zagrożona i mogą ćwiczyć zdolności poznawcze wyższego rzędu bez ciężaru monotonii i fizycznej harówki. Jednak jest w tym ciemna strona. Stosunkowo niewielu pracowników korzysta z tego rodzaju relacji nadzorczych i zazwyczaj robią to, wzbogacając się kosztem innych. Poza tym kontrola nadzorcza może przybierać różne formy, z których niektóre nie wymagają żadnego znaczącego twórczego wkładu pracowników ludzkich. Wreszcie, korzyści z zachowania kontroli nadzorczej często wiążą się z kosztami zwiększonego obciążenia pracą i oczekiwań. Wielu pracowników umysłowych, zachowuje nadzór nad technologią w miejscu pracy, ale w rezultacie obserwuje, jak rośnie ich obciążenie pracą i oczekiwania dotyczące wydajności.

Następnie weźmy pod lupę relacje konserwacyjne. W tych relacjach ludzie naprawiają i konserwują maszyny, które wykonują większość produktywnej pracy. Często może to wymagać wysoko wykwalifikowanej siły roboczej. Jednak prace konserwacyjne są zazwyczaj mało efektowne i niedoceniane, zwłaszcza jeśli chodzi o ich wynagrodzenie i warunki pracy. Konserwatorzy są na zawołanie w razie awarii maszyn. Są małymi graczami w miejscu pracy: ekipa za kulisami, która utrzymuje show w trasie, ale nie może grać w centrum uwagi.

Weźmy również pod uwagę relacje według kolejności. Ze swej natury relacje te pociągają za sobą utratę kontroli człowieka i wkładu w zadania związane z pracą. Maszyny wykonują twórczą pracę. Planują i organizują działania, podczas gdy ludzie wykonują fizyczną pracę, reagując na polecenia. Myślenie o ludziach jako wykonujących rozkazy wydawane przez maszyny może wydawać się naciągane. Nie tak tradycyjnie pojmuje się automatyzację miejsca pracy. Zazwyczaj myślimy o maszynach jako tych, które wykonują fizyczną pracę. Tak właśnie stało się w przypadku automatyzacji w rolnictwie i produkcji. Jednak coraz częściej jest to stawiane na głowie. To ludzie wykonują tę fizyczną pracę. Rozwój inteligentnych maszyn zaowocował algorytmicznym nadzorem i kontrolą siły roboczej. Pomyśl o kierowcach stosujących algorytmy mapowania i realizujących dzienne cele dostaw. Pomyśl o pracownikach magazynu, którzy postępują zgodnie z algorytmami logistycznymi i oczekują od nich, że będą pokonywać dziesiątki kilometrów dziennie, aby zrealizować zamówienia klientów. Ich praca jest pozbawiona wartości.

5 prostych zasad pielęgnacji skóry dla miłośników pływania

Praca jest integralną częścią naszego poczucia sensu i celu życia

Wniosek jest otrzeźwiający. Technologia wciąż zmienia ludzką pracę, tak jak zawsze. Jednak zakres i skala automatyzacji miejsca pracy jest obecnie bezprecedensowa. Nawet jeśli nie doprowadzi to do bezrobocia na szeroką skalę, zmusi nas do ponownego rozważenia wartości, jaką czerpiemy z naszej pracy. Jeśli dogłębnie przestudiujemy technologiczne przemiany pracy, może nam się nie spodobać to, co widzimy. Być może będziemy musieli ponownie rozważyć pogląd, że praca jest integralną częścią naszego poczucia sensu i celu życia.